تنگه ساواشی

حالا چرا ساواشی؟

شاید ذهن شما بار اول با شنیدن این اسم به ژاپن سفرکند اما اگر کمی با زبان آذری آشنا باشید متوجه اشتباه خود می‌شوید. در زبان شیرین آذری، ساواشی به معنای برخورد، رودررو شدن، نزاع و درگیری می ‌باشد. شاید باریک بودن مسیر عبور و برخورد مردم هنگام عبور از تنگه علت انتخاب این اسم باشد(!).

کجا هست این بهشت گمشده؟

 این منطقه فوق العاده در 17 کیلومتری شهر فیروزکوه قراردارد به طوری که از سمت تهران که به دماوند حرکت می‌کنید خروجی به سمت چپ شمارو به روستای جلیزجند (از توابع مرکزی شهرستان فیروزکوه) می‌رساند‌‌‌‌، بعد از ورود به روستا و طی کردن حدود 9 کیلومتر در جاده ای که از دو طرف در دشت و جوی های پر از آب زلال (خلاصه پر از صفا!) قرار دارد، پیاده روی تنگه ساواشی شروع می‌شود.

توصیف منطقه

 رودخانه ی سرچشمه گرفته از کوه های ساواشی از محلی عبور می‌کند که با صخره هایی به ارتفاع 100 متر احاطه شده است. فاصله ی اندک بین صخره ها دو تنگه به نام واشی و سا را ایجاد کرده است. با توجه به نزدیکی صخره ها به هم و همگنی سنگ های آن ها بنظر می‌رسد شکل گیری تنگه ناشی از گسل می‌باشد. پس از گذر از تنگه اول (همان واشی خودمان) به طول 300 متر که طولانی تر، باریک تر‌و عمیق تر از تنگه بعدی است (در شرایطی که عمق آب در بعضی جاها به کمر افراد می‌رسد!)، وارد دشت ساواشی می‌شوید. پس از 1700 متر پیاده روی (و البته عکاسی که حتما در این مکان سرسبز از خودتان دریغ نمی‌کنید)، به تنگه دوم ملقب به سا می‌رسید. اما جاذبه های این منطقه تمامی ندارد! پس بعد از طی کردن حدود 800 متر  (به سلامتی) به آبشار 15 متری این دره زیبا می‌رسید که در حوضچه ای به مساحت 50 و عمق 1 متر سرازیر می‌شود.

ارزش تاریخی فرهنگی تنگه

در زمان فتحعلی شاه با دستور او سه شخص به نام های حجاز باشی، نقاش باشی و معمارباشی مسوول ساخت کتیبه هایی می‌شوند. ساخت کتیبه ها به گونه‌ای حرفه‌ای انجام شده که از تابش آفتاب و بارش باران در امان اند (اما از حکاکی های انسانی در امان نماندند!). یکی از از این کتیبه ها در ابعاد 6در7 متری که تصویر روی آن روایت کننده صحنه شکار پسران و نوادگان آن شاه همراه با اسب و نیزه هایشان است در تنگه اول قرار دارد.

شگفتی های تنگه شیرز

دره شیرز دارای طبیعتی بکر و رودهای روان با آب فراوان، صخره‌های تند و تیز است. محیط توپوگرافیک این ناحیه از کوه‌های مرتفع و دره‌های نسبتاً عمیق با وضعیت اقلیمی سرد و کوهستانی در فصل پاییز و زمستان و معتدل در فصل تابستان برخوردار است. پوشش گیاهی قشنگ و فرسایش سنگ‌ها و کوه‌ها چهره خاصی به این دره داده که در مجموع آن را به محیطی دیدنی و جذاب تبدیل کرده و توجه همه را به این منطقه جلب کرده‌ است. پس از جمله دیدنی هایی که حتما توسط هر لرستانی برای بازدید آن تشویق می‌شوید تنگه‌ی شیرز می‌باشد (خب کنجکاو شدید؟بریم برای جزئیات این منطقه دیدنی).

مکان تنگه شیرز

 در فاصله‌ی 50 کیلومتری شهرستان کوهدشت (خیلی نزدیک نیست! ولی ارزشش را دارد حداقل یکبار از آن دیدن کنید) درست در محل تلاقی سه استان کرمانشاه، ایلام و لرستان در منطقه ای که اولاد قباد نام دارد تنگه ای با قدمت چند میلیون ساله در رشته‌کوه های زاگرس می‌درخشد که  محوطه های باستانی از عهد حجر و حتی آثاری از غارنشینی را در دل خود دارد. در طول 5 کیلومتری این تنگه رودخانه ای جاری است که در دهانه ورودی  به رودخانه سیمره می‌پیوندد. دیواره هایی با ارتفاع 150 تا 200 متر و ساختار زمین شناسی شگفت انگیز، آن را به گرندکیون ( دره‌ای در ایالت آریزونای آمریکاست که رود کلرادو از میان آن می‌گذرد) ایران معروف کرده است.

تحلیل زمین‌شناسی تنگه شیرز

فسیل های ایجاد شده از نرم تنان در سنگ های دیواره های آن نشان‌دهنده ی قدمت آن ها که مربوط به دوره سوم زمین شناسی به نام مزوزوییک است می‌باشد. همچنین در میان دره شیرز ستونی وجود دارد که در طی میلیون‌ها سال به دست باد و زلزله بوجود آمده و ارتفاع این ستون از کف صخره تا سر آن ۸۰ متر و قطر آن ۱۰ متر است و به مناره سنگی مشهور است. شیب و بلندی های دره شیرز در جاهای مختلف فرق دارد، مثلا با ارتفاع کمتر از 10 متر در نزدیکی روستای گدارگه شروع می‌شود و در پرتگاه هفت رک (با عمق 150 تا 200 متر! بیخود نیست که بهش میگن پرتگاه) و در انتهای دره به اوج می‎رسد.

اخرش کجاست؟

اگر در مقابل این همه زیبایی تاب اوردید و تا آخر تنگه رفتید به غار زیبای پل خدا می رسید. طول این غار 150 متر است و رود خانه ای کم عمق در میان آن عبور می‌کند (اما آب به شدت خنکی دارد!).